Verkeer is oneerlijk. Juist als je nooit fietst, bijvoorbeeld, en voor je gemak altijd de auto pakt, betaal je voor de veiligheid van fietsers. Miljoenen euro’s dragen we af met elkaar, voor veilige straten en wegen. Verkeersveiligheid… typisch gevalletje van algemeen belang. Daarbij dragen de sterkste schouders de zwaarste lasten.
Ook in onze taal blijkt dat veilig verkeer een zaak is van ons allemaal. We spreken over (on)veilige verkeerssituaties. Niet over onveilige fietssituaties, bijvoorbeeld. Al is daar wel reden toe, want fietsers zijn het vaakst betrokken bij verkeersongevallen met fatale afloop. De fietser is het meest kwetsbaar: van alle overleden verkeersslachtoffers is 40% een fietser. Toch noemen we verkeersveiligheid een zaak van algemeen belang en niet een zaak van fietsersbelang.
Verder blijkt het vanzelfsprekend dat niet de fietsers de prijs betalen voor de verkeersveiligheid. Hoewel zij verkeersveiligheid wel het hardst nodig hebben. Het zijn echter niet de fietsers, maar de automobilisten die de zwaarste lasten dragen. In de vorm van brandstofaccijns, motorrijtuigenbelasting en BPM bij de aanschaf van een nieuwe auto.
Zo nodig worden, omwille van de fietsers, complete kruispunten op de schop genomen om ze veiliger te maken. Niet zelden worden automobilisten dan afgeremd ten behoeve van fietsers. De fietsers verdwijnen niet naar een zijspoor van outsiders. In tegendeel. Juist auto’s worden afgeremd door obstakels, drempels en tekens. Fietsers krijgen de ruimte.
Als het om andere essentiële kwesties gaat is die ‘logica van algemeen belang’ plotseling heel ingewikkeld. Op het gebied van bestaanszekerheid, bijvoorbeeld. Neem nu huisvesting. Het is in ieders belang dat we allemaal een dak boven ons hoofd hebben. Goede huisvesting voorkomt niet alleen slachtoffers (dakloosheid is dodelijker dan kanker). Ook voorkomt goede huisvesting dat de maatschappij bakken met geld betaalt aan maatschappelijke opvang en andere ‘doekjes voor het bloeden’. En tenslotte is het zonder dakloosheid voor iedereen prettiger leven in wijken, steden en buurten. Kortom: als iedereen woont, is dat voor iedereen beter.
Gek genoeg moet ik deze ‘logica van het algemeen belang’ wekelijks uitleggen aan gemeenteraadsleden, bestuurders en beleidsmedewerkers van woningcorporaties, gemeenten en wethouders. Voor hen is huisvesting blijkbaar een ander issue dan verkeersveiligheid. Plotseling rijst bij huisvesting wél de vraag of het legitiem is om voorrang te geven aan de groep die het hardst getroffen wordt. Een kluwen aan tegenwerpingen komt dan op tafel. Zo ligt het bijvoorbeeld gevoelig als jongeren langer bij hun ouders moeten wonen, omdat een gezin dat acuut een woning zoekt voorrang krijgt. En dan de ouderen, die al jarenlang zijn ingeschreven bij de corporatie, zorgvuldig punten hebben gespaard, totdat ze hun kans schoon zien om naar die ene ideale woning te verhuizen… Het blijkt lastig om die mensen in een wachtrij te plaatsen, áchter de mensen die een woning nodig hebben, omdat ze in hun auto slapen.
“Woonruimteverdeling is complex”, wordt er gezegd. “Woonruimte is schaars en een schaarste vraagstuk is ingewikkeld.” En: “we weten niet precies wat er gebeurt als we de aanvraag van een urgentieverklaring mogelijk maken voor acuut woningzoekenden.” (Ja, je leest het goed: het is nog niet mogelijk dat de mensen zonder woning een urgentieverklaring kunnen aanvragen voor een sociale huurwoning!)
Helpt het… als ik vertel, hoeveel dakloze mensen er vanwege de uitzichtloosheid in 2024 een einde aan hun leven maakten? En hoeveel persoonlijk leed we kunnen besparen door te voorkómen dat mensen dakloos worden? Moet ik uitleggen hoeveel maatschappelijke kosten ermee gemoeid zijn, als je acuut woningzoekenden laat afglijden naar de maatschappelijke opvang in plaats van hen voorrang te verlenen voor een sociale huurwoning?
Of zullen we gewoon humane, fatsoenlijke voorrangsregels afspreken voor de verdeling van sociale huurwoningen? Omdat het eigenlijk schaamteloos is om de vraag te stellen of dat wel legitiem is tegenover jongeren die nog thuis wonen en ouderen die punten hebben gespaard. Zullen we het gewoon doen: voorrang verlenen aan mensen die het hardst getroffen worden door de gevaarlijke woningnood? Gewoon omdat het logisch is dat de ‘insiders’ een beetje moeten afremmen om de ‘outsiders’ ruimte te geven.
Laten we acuut woningzoekenden niet vermoeien met omwegen en drempels. Laat dat maar over aan onze wegwerkers. Ruim baan voor iedereen zonder eigen dak boven het hoofd. Want alleen op die fiets kun je thuiskomen.
Categorie
Blog
Gerelateerd
